Czy znasz swoją "matczyną ranę"? - CORrelation

Zacznijmy od zastanowienia się czym w ogóle jest “matczyna rana” i czy tak naprawdę wypada sugerować, że nasze matki mogły w jakikolwiek sposób nas skrzywdzić? Czy w kulturze, w której wychowywaliśmy się, w kulcie rodziny, rodziców, w bezkrytycznym podejściu do autorytetów, jest miejsce na tego typu refleksje? A jeśli tak, to w jakim celu byłoby warto zatrzymać się przy swoich emocjach w kontekście relacji matka-córka? 

Przede wszystkim warto uświadomić sobie, że jako dziewczynki, potem dojrzewające dziewczęta i następnie młode kobiety, definiowałyśmy siebie i swoją kobiecość właśnie poprzez kontakt z mamą. Im mocniej teraz temu zaprzeczamy, tym prawdopodobniej proces ten były głębszy, tyle, że nie opierał się na zasadzie “chcę być taką kobietą jak mama”, ale odwrotnie – “nigdy nie będę taka jak ona”. 

Identyfikacja i więź z mamą, przyjrzenie się temu, co kierowało tym wczesnodziecięcym procesem – i co kieruje nim teraz – to klucz do poukładania swoich relacji córka-matka z pozycji Ja-dorosła, a także krok ku otworzeniu się na swoją kobiecość. Tutaj oczywiście można wymieniać kolejne zalety: “zdrowe” ustawienie się w układzie partnerskim, w macierzyństwie, w relacjach damsko-męskich, ale także tych ze starszymi od nas kobietami, z którymi mamy styczność w obszarze zawodowym czy edukacyjnym.

Jeśli czujemy wyraźnie, że w tym konkretnym momencie naszego życia więź z matką jest zakłócona przez krytykę, despotyzm, lękliwość, przemoc, to jesteśmy w zdecydowanie lepszej sytuacji niż te z nas, które owszem czują, że ich życie rozpada się, dorosłość wciąż nie klei się, a jednocześnie nie widzimy powodu, aby cokolwiek zmieniać w relacji z mamą, a co więcej bronimy jej za wszelką cenę. 

Kiedy zaczynamy samodzielnie dbać o swoją tożsamość i własne miejsce w świecie, nawet już jako dorosłe, dojrzałe kobiety jesteśmy w innym punkcie niż te z nas, które po omacku szukają ratunku od bliżej niewyjaśnionych zranień, popełniając nie zawsze możliwe do naprawy błędy, a jednocześnie nie wiedząc w którą stronę powinna pójść praca osobista.

Powiedzmy także wprost, że praca z relacją matka-córka czy wręcz z “matczyną raną”, to spory akt odwagi w naszym społeczeństwie. W kulturze, gdzie matki są gloryfikowane, gdzie nie uczy się dzieci samodzielnego, krytycznego myślenia, a tylko wpaja albo uległość, albo odruch ataku, to naturalne, że możemy mieć obawy czy potrafimy powiedzieć same do siebie głośno “jestem ofiarą relacji z matką”, albo “jak mogłaś mi to zrobić”, czy w ogóle wypada mieć odwagę o tym pomyśleć. Tak wychowane, socjalizowane, możemy obawiać się własnych wybuchów złości, agresji czy rozpaczy. I oczywiście wstydu, poczucia winy. To częste towarzyszki naszych kobiecych refleksji, szczególnie w tym temacie.

Tymczasem możliwa jest praca w trudnym obszarze, czyli z “matczyną raną”. Jednak, aby uniknąć wpadnięcia w czarną dziurę wstydu lub złości, pamiętajmy, że nie potrzebujemy idealnej matki – ani teraz, ani kiedyś, a nasza praca z tematem matki, to praca z jej wizerunkiem jaki nosimy w głowie i w sercu, a także praca z naszymi potrzebami i możliwościami. 

Zbyt często jako małe dziewczynki nie otrzymywałyśmy od matki tego, czego potrzebowaliśmy, ba, tego, co nam się należało z racji bycia dzieckiem. wtedy zaczęłyśmy szukać winy w sobie, a mamę zwalniałyśmy z odpowiedzialności za relację.

I tak dziewczynka – dręczona, poniżana, krytykowana, kontrolowana – wyrasta na kobietę pozbawioną poczucia wartości, nie dbającą o siebie zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie, nie dającą sobie przestrzeni, akceptacji i prawa do życia. Często przenosi to dalej, na swoje dzieci, szczególnie na córki. Wtedy wciąż jest w nas wewnętrzny głos, który szepcze “gdybyś była rzeczywiście warta szacunku i czułości, mama dałaby ci to”; tylko teraz słowo “mama” zastępujemy “on, ona, oni”.

Wszystkie te krzywdzące nas emocje i przekonania niszczą nasz potencjał. Są następstwem emocjonalnej rany, którą w ramach warsztatu Córki swoich matek (terminy poniżej) będziemy nazywały “matczyną raną” i mają korzenie w dzieciństwie. Dla wielu z nas ważne jest, aby ktoś uwierzytelnił w końcu te uczucia, powiedział, że rozumie nas, naszą złość, ból, rozpacz, wstyd, że miałyśmy prawo się tak czuć. I teraz także mamy. 

Jak w takim razie rozpoznać, że nasza relacja matka-córka wymaga przyjrzenia się, zatrzymania przy niej?

Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na to, czy przytłacza nas własna nielojalność wobec matki, czy mamy przekonanie, że nie możemy  być względem niej krytyczne, czy wstydzimy się, że być może zasłużyliśmy na brak miłości z jej strony i powątpiewamy we własną percepcję rzeczywistości, kiedy wylękniona dziewczynka odzywa się w nas zbyt często – nawet w spełnionej kobiecie. I dotyczy to także sytuacji, kiedy nasze mamy odeszły już. 

Pamiętajmy, że tak długo jak będziemy o tym milczały, zachowywały pozorny spokój, tak długo będziemy w emocjonalnym paraliżu, a trudne emocje będą pracowały wewnętrznie przeciwko nam. Przeciwko naszym relacjom z bliskimi, z dziećmi, w partnerstwie, w pracy. I przeciwko naszemu zdrowiu.