Czy warto pogłębiać świadomości ciała? - CORrelation

Warto mieć świadomość, że traumatyczne wydarzenia – czy to nagłe i krótkotrwałe czy też trwające latami – wywierają bezpośredni fizyczny wpływ na nasze ciało i zapisują się w jego anatomii.

Nasza emocjonalna reakcja na otoczenie znajduje odbicie w postawie, gestach, w tym jak się poruszamy oraz w napięciu mięśni. To czy nasze dzieciństwo było wypełnione spokojem, poczuciem bezpieczeństwa i miłością czy też towarzyszył nam lęk, niepewność i brak wsparcia znajdzie oczywiście swój oddźwięk w ciele.

W pierwszym przypadku będziemy poruszali się pewnie, zdecydowanie, będziemy poprzez ciało wyrażać ufność względem świata. W drugim przypadku – pewne części naszego ciała mogą być usztywnione, zablokowane, a czasami nawet bezwładne.

Oczywiście poza osobistymi, indywidualnymi doświadczeniami z dzieciństwa wpływ na nasz rozwój oraz na to jak emocje przełożą się na ukształtowanie ciała ma tradycja w jakiej wzrastamy, czyli poglądy społeczne i kultura.

Zapis emocji w ciele nie jest tylko prostą reakcją na wydarzenia. Pełni także rolę ochronną – pomaga nam jako dzieciom przetrwać trudne wydarzenia. Pewne postawy ciała, które potem nieświadomie przyjmujemy w dorosłym życiu, doświadczonemu terapeucie wiele powiedzą o tym jak i przed czym próbowaliśmy – i nadal próbujemy – się chronić.

Początek badań nad tym zjawiskiem – zapisem traumy w ciele – przypada na lata 30-te XX wieku, kiedy to Wilhelm Reich zaczął przyglądać się na czym polega i z czego wynika „opancerzanie ciała”. Zaobserwował, że niektórzy ludzie wypinają pierś do przodu, jakby komunikowali „zostaw mnie w spokoju”; inni z kolei mogą się garbić i zamykać klatkę piersiową, ponieważ ich doświadczenie pokazuje, że stanie się mniejszym i niepozornym chroni przed atakiem albo też skłoni kogoś do troski.

Mając świadomość, że większość dzieci przechodzi przez dzieciństwo nie tylko doświadczając radości i beztroski, można zadać pytanie „jak to się dzieje, że u niektórych te postawy zapisują się trwale, a u innych nie?”.

Odpowiedź jest prosta: jeśli jako dzieci jesteśmy wciąż na nowo narażani na przyjmowanie postaw obronnych, jeśli regularnie musimy oddzielać się od bólu, wówczas taka ochronna postawa stanie się częścią naszej tożsamości. Jeśli nieprzyjemne, a nawet traumatyczne, doświadczenia są tylko epizodami, nie zostawią aż tak wyraźnego śladu w ciele.

Tina Stromsted w książce „Jak uporać się z naszą traumą” prezentuje takie między innymi przykłady: jeśli jako dzieci dysocjowaliśmy się od bólu i wyciągaliśmy głowę wysoko w górę, tak jakbyśmy chcieli oddzielić się od „czującego” ciała, wówczas już jako dorośli możemy mieć skłonności do tzw. bujania w obłokach; jeśli towarzyszyła nam w dzieciństwie bezradność, wtedy opuszczaliśmy ramiona i garbiliśmy się, podkurczaliśmy ręce i nogi – w dorosłym życiu będziemy więc z dużym prawdopodobieństwem unikali wyzwań, poruszali w życiu niepewnie, będziemy wciąż drżeli z obawy przed krytyką.

Spójrzmy jednak na te obronne odruchy, które potem utrwalają się w dojrzałym życiu, nie tylko jak na tarczę, która miała nas, jako dzieci, przed czymś chronić. Teraz w dorosłym życiu może się ona stać niemal więzieniem. Trzyma nas wciąż przy tamtych dziecięcych doświadczeniach oraz nie pozwala reagować z poziomu dorosłego, czyli z tego co „tu i teraz”.

Zdarza się, że przyjęte postawy i „pancerze” powodują realny fizyczny ból, np. znieruchomienie klatki piersiowej, ból kręgosłupa, napięcie i bóle ramion oraz karku.

Tak więc, jak pisze Tina Stromsted: problematyczne może być nie tylko opancerzanie ciała. Wtórne skutki traumy obejmują często takie objawy somatyczne jak lęk, chroniczna depresja, fibromialgia, migreny, choroby skóry, zaburzenia jedzenia i snu, syndrom chronicznego zmęczenia, tajemnicze alergie, opóźnienia w rozwoju, zaburzenia równowagi hormonalnej, zahamowanie wzrostu, problemy seksualne, flashbacks, koszmary senne, obsesje, skurcze mięśni, lęk przed bliskością, uzależnienia.

W skrajnych przypadkach mechanizmy obronne ukształtowane w dzieciństwie, które wówczas chroniły nas przed ponowną traumą, stają się przekleństwem.

Na przykład, jeśli jako dziecko nie mieliśmy przyzwolenia na płacz, słyszeliśmy groźby „jeśli nie przestaniesz, to pożałujesz”, to po pewnym czasie na uczucie zbliżającego się płaczu będziemy odtwarzali wyraz twarzy dorosłego, który nie stworzył nam bezpiecznej przestrzeni na płacz; będziemy zagryzali wargi i zaciskali zęby.

Jeśli rodzina, w której wzrastaliśmy, nie dawała nam i sobie przyzwolenia na przeżywanie przyjemności, wtedy nieświadomie również będziemy bojkotowali przyjemne wydarzenia w naszym dorosłym już życiu, np. regularne urazy, kontuzje przed urlopem lub w trakcie; będzie nam wówczas towarzyszył nieuświadomiony lęk przed czerpaniem radości w bycia.

Wielu badaczy wskazuje także dwa inne „obszary” naszej fizjologii, które zostają niejako naznaczone traumą: głos i oddech.

Piskliwy głos małej dziewczynki u dorosłej kobiety, jąkanie się czy zduszony głos podczas publicznych wystąpień, to częsta pozostałość po dzieciństwie, w którym nie dopuszczano nas do głosu, nie pozwalano na wyrażanie siebie.

Z kolei wstrzymywanie oddechu, płytki oddech i zaciskanie przepony, to „pamiątka” po dzieciństwie wypełnionym lękiem i zranieniami emocjonalnymi. Taki oddech, nawet w dorosłym życiu, wzmaga dodatkowo lęk i odgradza nas od ciała. Potwierdzają to także neurolodzy, którzy wykazali, że wstrzymywanie oddechu „ogłusza” tę część mózgu, która odpowiada za zdolność do reagowania i przetwarzania danych.

Jak w takim razie, przez pryzmat tych wiadomości, odpowiedzieć na pytanie: „dlaczego tak ważna jest praca z ciałem i świadomość tego, co się w nim i z nim dzieje, jak przejawiają się emocje poprzez ciało?”.

Odpowiedź jest konkretna: praca nad zranieniami z dzieciństwa z czysto intelektualnego poziomu może tylko utrwalić dysocjację umysłu od ciała. Jeśli opowiadamy o trudnych doświadczeniach, a jednocześnie nie czujemy, co dzieje się w naszym ciele, sporo ryzykujemy – wzmacniamy zapis traumy.

Z kolei rozwijając świadomość ciała i ucząc się „czucia go” zyskujemy dostęp do rdzenia zapisu bolesnych zdarzeń z dzieciństwa. Taka umiejętność przełoży się nie tylko na zyskanie dostępu do trudnych doświadczeń, które wymagają przepracowania, ale także zapewni nam dostęp do radości z życia, do cieszenia się tym, co tu i teraz, to bycia w tym co wydarza się w naszej codzienności.

Uczenie się jak poprzez felt sens, na nowo „zamieszkać w swoim ciele”, to doskonały sposób na praktykowanie uważności poprzez ciało.

Na zakończenie, warto przywołać słowa Allana Schore, który stwierdził, że trauma z dzieciństwa mieści się zazwyczaj w prawej półkuli mózgu, a zasadniczym językiem prawej półkuli nie jest język słów, lecz język obrazów, metafor, emocji i odczuć cielesnych.

Pora więc … odłożyć na bok bloga, książki i intelektualne rozważania i … zanurzyć się w „czucie siebie” !

______________

• Jak oswajać odczucia z ciała, aby w trudnych momentach nas wspierało?
• Jak nawiązać relację ze swoim ciałem?
• Jak wprowadzić uważność w codzienne życie?
• Jak budować swoje zasoby, które wesprą nas w trudnych momentach?

Przećwiczymy to podczas najbliższych lipcowych warsztatów HISTORIA ZAPISANA W CIELE – jak słuchać o czym ciało do nas mówi?

WROCŁAW –>  szczegóły tutaj

KATOWICE–> szczegóły tutaj

WARSZAWA -> szczegóły tutaj 

POZNAŃ -> szczegóły tutaj

_______________

Agnieszka Bonar–

Certyfikowana trenerka rozwoju osobistego  (Holistyczna Szkoła Trenerów).

Z wykształcenia biotechnolog, przez ponad 10 lat pracowała jako wykładowca przybliżający zagadnienia związane ze zdrowiem, leczeniem naturalnym i holistycznym podejściem do profilaktyki chorób.

Od ponad 15 lat zaangażowana w rozwój osobisty, stopniowo odkrywa coraz większą przestrzeń do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi. Założycielka CORrelation – przestrzeni do rozwijania  świadomości ciała. Prowadzi warsztaty dotyczące odkrywania i rozwijania świadomości ciała oraz praktykowania uważności poprzez ciało.

Współtworzy Fundację Willigisa Jagera „Mądrość Wschodu i Zachodu. Współautorka blogawww.wszystkoJEDNO.com (regularne publikacje dotyczących obszaru ciała) oraz redaktorka książek wydawanych przez Fundację. Zaangażowana w praktykę zen w ramach świeckiej linii zen Pusta Chmura.

Uczestniczy w warsztatach i szkoleniach szeroko rozumianego rozwoju osobistego. Ukończyła:

• 4-stopniowe szkolenie „Focusing Relacji Wewnętrznych” (prowadzone przez Agnieszkę Klimek, Focusing.pl)
• roczny Kurs Rozwoju Osobistego „Być sobą” (organizowany przez Instytut Rozwoju Osobistego Euphonia)
• dwuletni cykl szkoleń z Psychobiologii (prowadzony przez dr n.med. Marzannę Radziszewską-Konopkę)
• szkolenie „Psychonenealogia. Ukryte przekazy rodzinne oraz geneosocjogram” (prowadzone przez dr Barbarę Tyboń)
• warsztat „Świadomość ciała” (prowadzone przez Michaela Randolpha, Laboratorium Psychoedukacji)
• warsztat „Wprowadzenie do metody TRE” (prowadzone przez Magdalenę Kotwicką, Wrocławskie Centrum Leczenia Bólu ArsMedis; warsztat nie daje uprawnień do pracy z innymi tą metodą)
• warsztaty “Wprowadzenie do Somatic Experiencing” SE-Intro (prowadzone przez Anne Janzen, Instytut Terapii Psychosomatycznej)

Sprawdź ofertę warsztatów, które prowadzi Agnieszka

ZOBACZ TERMINY >>